خشکي درياچه اروميه تهديد طوفان نمک!

تاریخ انتشار: 93.04.17 6:34
اطلاعات. «خشکي درياچه اروميه تهديد طوفان نمک!» عنوان يادداشت روز روزنامه اطلاعات به قلم ابوالقاسم قاسم زاده است:

از زماني که مشکل خشک شدن درياچه اروميه خبرساز شد، بيش از ۵ سال مي‌گذرد! در دور دوم رياست جمهوري آقاي احمدي‌نژاد رئيس دولت دهم، ماجراي خشکي درياچه اروميه به سطح هشدار ملي رسيد و از آن به عنوان يک فاجعه بزرگ زيست محيطي در ايران نام برده شد. در مجلس شوراي اسلامي اين پديده موضوع روز شد و نمايندگان سخنان بسيار گفتند. در صدا و سيما، بحران خشک شدن درياچه اروميه، سوژه گزارش‌هاي خبري و برنامه‌اي گرديد و مشکل ملي خوانده شد. همه در تلاش براي يافتن راهکار برآمدند. رئيس جمهور دولت دهم، ستاد ويژه با حضور چندين وزير و چند استاندار و کارشناسان و مسئولين، تشکيل داد. خبر تشکيل اين ستاد چنان انتشار داده شد که مردم اميدوار شدند. آقاي احمدي‌نژاد به مردم وعده داد و گفت: «مشکل خشک شدن درياچه اروميه را شخصاً بررسي کرده است و تا شش ماه آينده اين مشکل حل خواهد شد!» رسانه‌ها اين اطلاع‌رساني و وعده رئيس جمهور وقت را به تيتر بزرگ خبري تبديل کردند.
از آن زمان تاکنون تنها اقدامي که انجام گرفته، مصاحبه و خبرسازي‌هاي گوناگون آن هم هرچند يکبار است. از آن شش ماه وعده داده شده توسط آقاي احمدي‌نژاد، مدت‌ها گذشته است. اما يک روز گفته مي‌شود، شرايط بحران در درياچه اروميه روز به روز بدتر مي‌گردد و خشک شدن اين درياچه منجر به تهديد طوفان نمک در سراسر غرب و شمال کشور خواهد شد! و يک روز ديگر به قول معروف چنين خبري هنوز جا باز نکرده، مسئول يا کارشناسي به ميدان رسانه مي‌آيد و مي‌گويد، البته مشکل چندان شور نيست که مي‌گويند، درياچه، اندک‌، اندک از بحران خشکي در حال عبور است!! بلافاصله بعد از انتشار چنين گزارشي، خبر مي‌رسد که ژاپني‌ها به خاطر وسعت و عمق خطر زيست محيطي ناشي از خشک شدن درياچه اروميه، وارد ماجرا شده‌اند و با اختصاص بودجه مناسب، مي‌خواهند با همکاري ايران، درياچه را از مرگ نجات دهند! اين خبر با خبري ديگر که مي‌خواهند آب ارس يا آب درياي خزر را به درياچه برسانند و طرح‌هاي بسيار ارائه شده است، همراه و موازي مي‌شود! واقعيت اين است که تا اينجاي کار براي اين بيمار در حال مرگ، همه نسخه و «طرح» مي‌نويسند و براي نسخه و طرح‌نويسي خود هم مُزد دريافت مي‌کنند! و به طور مستمر خبرهاي گوناگون مي‌دهند! آخرين و البته نه آخرين اطلاع، نشست خبري ستاد احياي درياچه اروميه است!
آقاي داود رضا عرب سخنگوي ستاد گفت: «براساس محاسبات صورت گرفته زماني ۱۰ ساله براي احياي درياچه اروميه در نظر گرفته شده است که دو سال اول (۹۳ و ۹۴) مربوط به دوره تثبيت کانون‌هاي ريزگردهاست و ۷ سال براي دوره احيا در نظر گرفته شده و سال ۱۴۰۲ زمان احياي نهايي درياچه تعيين شده است.»
با اين اطلاع‌رساني از سوي سخنگوي ستاد احياي درياچه اروميه، بر همگان معلوم و آشکار گرديد که حداقل ۱۰ سال بايد صبر کنند و انتظار نداشته باشند که مشکل در ظرف دو يا سه سال آينده برطرف گردد! در همين مصاحبه سخنگوي ستاد مي‌گويد: «دو عامل طبيعي باعث کاهش حجم آب درياچه اروميه شده‌اند. عامل اول کاهش ۱۸ درصدي بارندگي از سال ۱۳۳۱ تا ۱۳۷۴ است، دومين عامل، بالا رفتن درجه حرارت در کل کشور که با خشکسالي ماندگار همراه بوده است… براساس اظهارات مجامع بين‌المللي برداشت از منابع آبي ۲۰ تا ۴۰ درصد مجاز است. در حالي‌که ايران از ۸۰ درصد منابع آبي خود استفاده مي‌کند.»
در اين مصاحبه، از طرح‌ها و ايده‌هاي گوناگون اطلاع داده شده که از آن جمله ايده خشک کردن درياچه اروميه! با برداشت نمک از سطح آن است. سخنگوي ستاد مي‌گويد: «مدتي قبل ايده خشک کردن درياچه اروميه و برداشت نمک از سطح آن مطرح شد. اما اين ايده فقط روي کاغذ جوابگو است، چرا که ۱۰ ميليارد تن نمک در بستر درياچه وجود دارد که در خوش‌بينانه‌ترين حالت برداشت آن ۲۵۰ سال طول مي‌کشد.»
در بخش ديگر از مصاحبه از تهديد طوفان نمک درياچه اروميه ياد مي‌شود که نيمي از کشور را فرا خواهد گرفت. سخنگوي ستاد مي‌گويد: «آثار سوء اين خشکي درياچه را بايد در عفونت‌هاي حاد دستگاه تنفس، آسم، انواع سرطان و بيماري‌هاي قلبي، عروقي دانست. در اقليم منطقه، بايد منتظر تجربه تابستان‌هاي گرمتر و خشک‌تر، زمستان‌هاي طولاني‌تر و سردتر، کاهش بارش، شور شدن خاک، کاهش توليد زنبورداري، دامداري و دامپروري بود.»
مصاحبه سخنگوي ستاد احياي درياچه اروميه نه تنها اميدوارکننده نيست، بلکه نشان نمي‌دهد که به‌طور عملي چه اقدامي صورت گرفته است. از دوران دولت نهم تا امروز در دولت «يازدهم» و از زماني که خشکي درياچه اروميه به صورت يک فاجعه محيط زيستي مکشوف شد نزديک به ۵ سال مي‌گذرد! در اين مدت بيشتر حرف زديم تا اينکه طرحي روشن و عملي ارائه داده باشيم و مهمتر از آن صحنه عمليات به مردم نشان داده شده باشد، که دارد کاري صورت مي‌پذيرد و احتمال موفقيت نيز وجود دارد. آقاي سخنگوي ستاد (عرب) مي‌گويد: «اعتبار تعيين شده براي اقدامات با هزينه‌هاي سال ۱۳۹۳، سالانه ۱۵ هزار ميليارد تومان برآورد شده است. دولت براساس قيمت‌هاي امسال، ۱۵۰۰ ميليارد تومان به اجراي اين طرح اختصاص داده، بيشترين حجم کار در سالهاي ۹۴ تا ۹۸ صورت خواهد گرفت.»
بعد از نزديک به ۵ سال از بروز خطر خشکي درياچه اروميه، هنوز آمار دقيقي از ميزان آن به مردم داده نشده است. گاهي گفته مي‌شود ۷۰ درصد درياچه خشک شده است و گاهي خبر مي‌دهند که تنها بين ۳۰ تا ۴۰ درصد درياچه خشک شده است. مردم ديگر نمي‌خواهند مسئولين هرچند مدت يکبار مصاحبه انجام دهند و تنها با تکرار مشکلات، آمارهاي گوناگون ارائه دهند. مردم مي‌دانند که اين بحران به فاجعه زيست محيطي ملي مبدل گرديده است و از زيان و عوارض تلخ آن نيز آگاهي دارند. مردم چشم به راه اقدام مناسب و ارائه نتيجه مرحله به مرحله هستند. فعلاً سخنگوي ستاد گفته است: «نتايج نهايي اقدام، تا سال ۱۴۰۲، ۱۰ سال طول مي‌کشد تا احياي مجدد اين درياچه به نتيجه برسد!». اگر دولت بودجه بزرگ ۱۵۰۰ ميليارد توماني براي اجراي بازسازي و احياي درياچه اروميه اختصاص داده است، بايد به مردم گزارش عملکرد داد. مرگ درياچه اروميه، مقدمه مرگ کشاورزي، دامپروري و توليدات باغي و کشاورزي در چندين استان کشور خواهد بود. امروز بسياري از کارشناسان، خشکي درياچه اروميه را مرگ محيط زيست و فاجعه زيست‌محيطي براي بخش وسيعي از کشور مي‌دانند و هشدار مي‌دهند. کلام آخر اين است که دير شده است، سخنراني و ارائه طرح و آمار بس است. کاري بايد کرد و کار را بايد به مردم گزارش داد! همين.
منبع خبر